Mühür yetkili makamlarca dizayn edilip berat karşılığı verilirken, kaşe isteyen herkes tarafından bu tür aletleri yapan yerlerde yaptırılıp kullanılır. Bu temel ayrım mühür ve kaşe kavramlarının ayrımında kullanılıyor. Mühür tarihsel bir geçmişi olan Farsça kökenli bir kelime olup dilimize yerleşmiştir. Mühür kelimesinin Türk Dil Kurumundaki karşılığı ise şu şekildedir bir kimsenin, bir kuruluşun adının veya unvanının tersine kazılı bulunduğu, metal, lastik gibi materyallerden yapılmış araçtır. Bu tanım mühür izi incelemesi yapacak uzman tarafından bilinmesi hem hukuki hem de uygulamada ki ayrım açısından önem arz eder.

Mühür ve kaşe günlük yaşamda farklı amaçlar için kullanılmaktadır. Bu kullanım amaçlarının tarihsel süreç içinde bakıldığında mühür her zaman imza yerine kullanılmıştır. Antik Roma’dan tutun Osmanlı’ya kadar dönemlerde padişahlar, krallar, vezirler, yöneticiler tarafından kullanılmıştır. Kullanım amacı bir fermanın imzalanması, bir antlaşmanın onaylanması gibi önemli görevler üstlenmiştir.

İnsanoğlu yaşamsal tarihine bakıldığında göçebe hayat yaşadığı ilk çağlarda kendine ait toprağı, mekânı olmadığı için mühür kullanma ihtiyacı hissetmedi. Ancak Neolitik yani yenitaş dönemiyle yerleşik hayat tarzı benimsendiği ve mülk edinimi başlamıştır. O dönemde kilin pişirilmesi ve üzerine henüz yazı icat olmadığı için bazı simgeler kazınarak kişiselleştirilmesiyle kullanıldığı günümüz arkeologların yapmış oldukları kazı sonuçlarından öğrenilmiştir.

Mühür izi incelemesi temel olarak kıyaslama yöntemine dayalı bir incelemedir. İncelenecek olan mühür izi ile orijinal olan mühür izi kıyaslanarak gerek içerik, gerekse harf ve simgelerin yapısal özellikleri kıyaslanır ve bunların yanında çapı hesaplanarak orijinal olup olmadığı sonucuna varılır.

Mühür izi incelemesi yaparken yatay ışık kaynağı ve pens kullanılır. Bu iki temel cihaz bir mühür incelemesi için yeterli olacaktır. Global Kriminal bünyesinde yapılan mühür izi incelemesinde görüntüler bilgisayar destekli programlara aktarılıp üst üste çakıştırma yöntemiyle detay hatları incelenmektedir.

Yukarıda mühür ile vermiş olduğum bilgiler neticesinde mühürlerin berat karşılığı verildiği bilgisi verilmiştir. Bu şu anlama gelmektedir. Söz konusu mühür tek ve benzeri yoktur. Doğal olarak beratlı mühür ile basılmış olduğunda benzerlik gösterecek ve mühür izi inceleme uzmanı tarafından inceleme konusu mühür izinin orijinal olup olmadığı şüphe götürmeyecek derecede net olacaktır.

Kaşeler ise daha serbest şekli şartı ya da yönetmeliği olmayan, her yerde yapılabilecek mühre benzer bir araçtır. Kaşe izi incelemesi de aynen mühür izi incelemesi gibi aynı prosedürle yapılır. Kaşeleri daha çok ticari firmalar kullanılır. Kaşelerin taklidinin yapılması mühürlere göre daha kolaydır ve daha yaygındır. Bu sebepten dolayı kaşe izi incelemesinde içerik analizi çok önemlidir.

Mühür ve kaşe izi incelemesi kıyaslama yöntemiyle yapılır. Öncelikle şüpheli iz tetkik edilir içerik deşifre edilir. Sonrasında ise orijinal mühür veya kaşeden kaşe izi incelemesi yapacak uzman tarafından mukayese basım örnekleri alınır. Bu izinde içerik deşifresi yapılır ve karşılaştırılır şayet içerik farklı ise başka bir işlem yapmaya gerek yoktur. Söz konusu izin mukayese amaçlı gönderilen mühür veya kaşeden oluşturulmadığı sonucu bildirilir.

İçerik aynı ise detay incelemeye geçilir. Detay incelemenin başında genel ebat satır ebatları karşılaştırılır. Bu aşamada elde edilen bulgular doğrultusunda mühür izi incelemesi yapan uzmanda bir sonuç oluşur. Şayet burada da bir problem yoksa o zaman milimetrik ölçümler yapılır ve sonca gidilir. Buradan çıkan sonuç kesin nitelikte olup şüphe götürmez. Global Kriminalde mühür ve kaşe izi bu prensipler doğrultusunda incelenmektedir.

Mühür ve kaşe izlerinin renkli kopya yoluyla oluşturulmuş olma ihtimalini mühür izi incelemesi yapan uzmanların göz ardı etmemesi gerekmektedir. Bundan dolayı mühür izi incelemesi kesinlikle orijinal belge üzerinden yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde kopyalama yoluyla oluşturulmuş aynı ebat, içerik mühür kaşe izi ile benzerlikler görülür bu da soruşturmayı yanlış yönlendirir.

Mühür ve kaşe izi incelemesinde dikkat edilmesi diğer bir husus ise kaşenin veya mührün orijinal olduğu ancak içerik değişikliği yapılmış olmasıdır. Bu tür detaylar mühür izi incelemesi yapan uzman tarafından mikroskop altında yapacağı detaylı bir inceleme ile sonucu bulabilir.

Mührün farklı bir kullanım alanı da şudur: fotoğraflı nitelikli belgelerdeki fotoğrafların değişmesini engellemek amacıyla fotoğraf üzerine basılır. Burada yapılacak inceleme mühür izi inceleme uzmanı tarafından iz düşümleri kontrol edilir. İz düşümlerinde veya fotoğraf üzerinden belge üzerine geçişlerde bir problem varsa o belgede fotoğraf değişikliği yapılmış olması kuvvetle mümkündür. Global Kriminal olarak diğer tüm bilirkişi inceleme hizmetlerimiz için www.kriminaluzmanlari.com web sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.